W dobie szalejącej inflacji, wypowiedzenie umowy kredytowej może dotknąć każdego kredytobiorcę. Wysokie stopy procentowe uniemożliwiają spłatę kredytu w terminie  – wypowiedzenie umowy kredytowej może być skutkiem takich sytuacji. Sprawdź, jakie są kluczowe kwestie związane z tym procesem, zaczynając od definicji wypowiedzenia umowy kredytowej, a kończąc na praktycznych aspektach realizacji zamierzenia wypowiedzenia umowy kredytowej.

Czym jest wypowiedzenie umowy kredytowej?

Wypowiedzenie umowy kredytowej to jednostronne oświadczenie woli, które może złożyć zarówno kredytobiorca, jak i kredytodawca. W praktyce, wypowiedzenie umowy kredytowej oznacza zamiar zakończenia stosunku kredytowego oraz z zachowaniem określonego umową terminu wypowiedzenia. Aby wypowiedzenie umowy kredytowej było skuteczne, musi zostać przekazane drugiej stronie w ten sposób, aby umożliwić jej zapoznanie się z treścią oświadczenia woli o wypowiedzeniu. Zazwyczaj bank wysyła do kredytobiorcy list polecony, na ostatni znany bankowi adres. Oczywiście zdarzają się przypadki, w których bank nada takie wypowiedzenie na błędny adres – mimo, że druga strona umowy poinformowała kredytodawcę o prawidłowym adresie do korespondencji. W takim przypadku wypowiedzenie nie będzie ważne a złożenie takiego oświadczenia woli nie odniesie żadnych skutków prawnych – co będzie skutkowało tym, że bank nie będzie mógł dochodzić należności na drodze sądowej.

Wypowiedzenie umowy kredytowej przez kredytobiorcę

Kredytobiorca może zdecydować się na wypowiedzenie umowy kredytowej z różnych przyczyn. Mogą to być, między innymi, zmiana  warunków umowy kredytowej na bardziej niekorzystne, na przykład związane z opłatami i prowizjami, czy też zmianą wysokości oprocentowania kredytu. Wypowiedzenie umowy kredytowej przez kredytobiorcę wiążę się z obowiązkiem zwrotu niespłaconego do momentu wypowiedzenia umowy kapitału kredytu. O ile są pewne zalety takiego rozwiązania – kredytodawca nie musi spłacać odsetek za okres, w którym umowa nie będzie już obowiązywać – tak oczywistą wadą jest natychmiastowe uiszczenie niespłaconego kapitału.

Oczywiście, umowa kredytowa powinna odznaczać się stałością i trwałością. Ponadto, wszelkie potencjalne modyfikacje warunków umowy muszą być w pełni uzasadnione oraz zgodne z normami współżycia społecznego i szeroko rozumianą etyką. Umowa kredytowa powinna precyzyjnie określać regulacje dotyczące wprowadzania zmian w zakresie opłat i prowizji. Zazwyczaj jednak w umowach kredytowych przesłanki zmiany opłat i prowizji są na tyle ogólne, że w rzeczywistości bank ma pełną swobodę w określeniu nowych wysokości opłat. W takim przypadku umożliwienie konsumentowi wypowiedzenia umowy kredytowej daje jedynie iluzoryczną ochronę.  Bowiem w przypadku gdy konsument zawrze umowę,  która może skutkować powstaniem zadłużenia, nie można uznać za wystarczające zabezpieczenie nadanie konsumentowi, będącemu słabszą stroną umowy, prawa do rozwiązania umowy podczas zaproponowania nowych warunków umownych.  Uprawnienie do rozwiązania umowy nie jest bowiem wyjątkowym przywilejem przysługującym klientom banków,  lecz jest zapewnione jako powszechne uprawnienie wynikające z zapisów umowy (może także objawiać się w innej formie, np. spłaty całego kredytu przed terminem) lub z przepisów obowiązującego prawa.  W przypadku, gdy Twoja umowa będzie zawierać niejednoznaczne zapisy związane ze zmianą opłat  i prowizji, przysługiwać Ci będzie prawo do skorzystania z sankcji kredytu darmowego opisanej w art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim.

wypowiedzenie umowy kredytowej

Wypowiedzenie umowy kredytowej przez kredytodawcę

Kredytodawca może również zainicjować wypowiedzenie umowy kredytowej, jeśli uzna, że kredytobiorca nie dopełnia swoich zobowiązań wynikających z umowy kredytowej.

Występuje wiele przyczyn, dla których kredytodawca może zdecydować się na wypowiedzenie umowy kredytowej. Najczęściej jest to spowodowane brakiem płynności finansowej, co prowadzi do zwłoki w regularnej spłacie rat. Ponadto, bank ma prawo wypowiedzieć umowę kredytową również w innych sytuacjach:

• gdy naruszymy warunki i postanowienia określone w umowie (przez naruszenie rozumie się na przykład brak ustanowienia zabezpieczenia kredytu w postaci obowiązku zawarcia umowy ubezpieczeniowej)
• utracimy zdolność kredytową (bank może co jakiś czas sprawdzać ogólnodostępne bazy oraz analizować otrzymaną przez konsumenta dokumentację w celu sprawdzenia, czy zdolność kredytowa się nie zmieniła – możliwa jest na przykład sytuacja w której bank dowie się o egzekucji toczącej się z konta bankowego z aktywnym limitem w rachunku, co w konsekwencji doprowadzi do wypowiedzenia tego kredytu);
• wykorzystamy pozyskane środki finansowe na cele niezgodne z postanowieniami umowy kredytowej (każdy kredyt ma określony cel – jeśli zawarłeś umowę na zakup samochodu, to bank może sprawdzić, czy środki z umowy zostały w rzeczywistości przeznaczone na zakup nowego auta)
• wprowadzimy instytucję finansową w błąd, na przykład przez podanie nieprawdziwych informacji (dotyczy to na przykład sytuacji w której podczas wnioskowania o kredyt podane nieprawdziwe informacje dotyczące wysokości wynagrodzenia).

Obligatoryjne wezwanie do zapłaty przed wypowiedzeniem umowy kredytowej

Zgodnie z art. 75 ustawy Prawo bankowe bank w powyższych sytuacjach ma prawo do wypowiedzenia umowy kredytowej. Niemniej samo wystąpienie opisanych naruszeń umowy kredytowej nie pozwala bankowi wypowiedzieć umowę. Bank bowiem musi, przed złożeniem oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy kredytowej, wezwać Cię do zapłaty i nakreślić 14 dniowy termin na złożenie wniosku o restrukturyzację zobowiązania.

„Wskazać należy, iż bank nie może swobodnie wypowiedzieć umowy, gdy pożyczkobiorca popadł w opóźnienie ze spłatą pożyczki. Najpierw powinien doręczyć pożyczkobiorcy wezwanie określone w art. 75c ust. 1-2 Prawa Bankowego oraz odczekać do upływu dodatkowego terminu na spłatę zadłużenia wyznaczonego w wezwaniu, nie krótszego niż 14 dni roboczych. Dopiero po upływie tego terminu bank może złożyć wobec pożyczkobiorcy oświadczenie woli w sprawie wypowiedzenia umowy” (Sąd Okręgowy w Olsztynie, wyrok z 7 listopada 2018 r., sygn. akt IX Ca 707/18).

Procedura wypowiedzenia umowy kredytowej

Proces wypowiedzenia umowy kredytowej może różnić się w zależności od kredytodawcy i rodzaju kredytu. Niemniej jednak, istnieją pewne ogólne zasady, o których bank  musi pamiętać, składając oświadczenie woli o wypowiedzeniu umowy kredytowej.

Złożenie  oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytowej

Podstawowym krokiem w procesie wypowiedzenia umowy kredytowej jest złożenie oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytowej. Oświadczenie powinno zawierać informacje o stronach umowy, rodzaju kredytu oraz ewentualnych przyczynach wypowiedzenia umowy kredytowej. Oświadczenie powinno może być złożone w różnej formie – zarówno dokumentowej, jak i pisemnej. Niekiedy umowa zastrzega formę pisemną jako właściwą pod rygorem nieważności złożonego oświadczenia.  Banki, nie zwracając uwagi na zapisy umów, które zawierają z konsumentami, składają oświadczenie woli w postaci dokumentu pod którym widnieje nadrukowany podpis (tak zwane faksymile podpisu). W takim przypadku, gdy umowa zastrzega wypowiedzenie w formie pisemnej pod rygorem nieważności, takie wypowiedzenie nie odniesie skutków prawnych. Zazwyczaj jednak do złożenia oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy kredytowej wystarczy forma dokumentowa – czyli złożenie oświadczenia za pomocą dokumentu, z którego da się wywnioskować, kto złożył oświadczenie.  Oczywiście dłużnik, podczas procesu sądowego, może kwestionować ważność takiego oświadczenia woli, na przykład poprzez zarzut braku właściwego umocowania osoby, która wypowiada kredyt bankowy.

Okres wypowiedzenia umowy kredytowej

Umowa kredytowa musi zawierać postanowienia dotyczące okresu wypowiedzenia umowy kredytowej. Okres wypowiedzenia umowy kredytowej może od 30 dni do nawet kilku miesięcy. W umowie nie można zawrzeć postawień mniej korzystnych dla konsumenta. Skoro ustawa Prawo Bankowe w art. 75 ust.1 wskazuje na 30 dniowy, minimalny okres wypowiedzenia, tak bank nie może zastrzec terminu krótszego.

Niekiedy Bank przyznaje dłużnikowi ostatnią szansę – i w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy kredytowej wskazuje, że jeśli konsument spłaci przeterminowane zobowiązanie w trakcie trwania okresu wypowiedzenia, to cofnie oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytowej. Niektóre sądy twierdzą, że takie wypowiedzenie jest nieważne, niemniej orzecznictwo w tej materii nie jest jednakowe.

Konsekwencje wypowiedzenia umowy kredytowej

Wypowiedzenie umowy kredytowej może mieć różnorodne konsekwencje dla obu stron umowy. Warto zwrócić uwagę na następujące aspekty:

Dla kredytobiorcy

Wypowiedzenie umowy kredytowej prowadzi do przyspieszenia terminu spłaty kredytu, co może być znacznym obciążeniem finansowym dla dłużnika. Zazwyczaj wypowiedzenie umowy kredytowej to pierwszy krok od otrzymania pozwu z sądu. Bierność w zakresie braku złożenia sprzeciwu od nakazu zapłaty może nie tylko doprowadzić do tego, że suma długu wzrośnie o koszty procesu i egzekucji komorniczej, ale utraci na tym również historia kredytowa kredytobiorcy – co za tym idzie utrudnione będzie w przyszłości zawieranie kolejnych umów kredytowych.

 Dla kredytodawcy

W przypadku wypowiedzenia umowy kredytowej przez kredytodawcę, może to oznaczać ewentualne koszty związane z odzyskaniem należności, czy też brak możliwości odzyskania długu na drodze egzekucji komorniczej. Dłużnik, który jest niewypłacalny, może również złożyć wniosek o upadłość konsumencką – tym samym pozbywając niekiedy wierzyciela prawa do dochodzenia całości należności z tytułu wypowiedzianej umowy kredytowej.  Banki niekiedy sprzedają niespłacone kredyty na mocy umów cesji, co może mieć pozytywne skutki dla dłużnika – fundusz, który zakupi dług, być może będzie bardziej skory do negocjacji, niż bank, który wypowiedział umowę kredytową.

Bank wypowiedział kredyt  – co zrobić?

Wypowiedzenie umowy kredytowej może stanowić poważne wyzwanie dla kredytobiorców, którzy stają przed koniecznością uregulowania zobowiązań w krótkim czasie. W przypadku sporów z bankiem warto rozważyć skonsultowanie się z nami – oferujemy kompleksową pomoc w opracowaniu odpowiedniego planu spłaty zadłużenia. Dzięki naszemu profesjonalnemu wsparciu i doświadczeniu, złożysz w sądzie skuteczne zarzuty dotyczące wadliwości złożonego oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy kredytowej, co może zwiększyć szanse na pozytywne rozwiązanie problemu związanego z wypowiedzeniem umowy kredytowej!